«Σε μια ώρα και είκοσι οκτώ λεπτά από την Επίδαυρο φτάσαμε στην Πιάδα, ένα μεγάλο και πυκνοκατοικημένο χωριό, σκαρφαλωμένο γραφικά σ’ έναν απόκρημνο βράχο, του οποίου η κορφή στέφεται με τα ερείπια ενός σύγχρονου κάστρου. Από την Πιάδα εκτείνεται ως τη θάλασσα μια υπέροχη εύφορη πεδιάδα. Είναι πυκνοφυτεμένη με θεόρατα ελαιόδεντρα και η παραγωγή της είναι πλουσιοπάροχη».
Edward Dodwell, A Classical and Topographical Tour through Greece, During the Years 1801, 1805 and 1806, τ. ΙΙ, Λονδίνο 1819
Η Πιάδα, που περιγράφει ο περιηγητής Edward Dodwell στις αρχές του 19ου αιώνα, αποκτά τη θέση της στην ιστορία της Ελλάδας αλλά και στην ιστορία της δημοκρατίας, όταν οι εκπρόσωποι των επαναστατημένων Ελλήνων αποφασίζουν να πραγματοποιήσουν εκεί την «πρώτη ἐλευθέρα Συνέλευσιν τῶν Ἐλλήνων ὡς Ἔθνους».
Το χωριό της Πιάδας (Πεδιάδα ή και Πιγιάδα) επελέγη ως νέος τόπος σύγκλησης της Εθνοσυνέλευσης στις 14 Δεκεμβρίου 1821, ύστερα από μακρές διαφωνίες των πληρεξουσίων στο Άργος. Παρά την έλλειψη οικημάτων, η Πιάδα προσέφερε τις κατάλληλες συνθήκες που δεν διέθετε το Άργος. Βρισκόταν μακριά από τα θέατρα των πολεμικών επιχειρήσεων (Ναύπλιο, Ακροκόρινθος), ήταν προστατευμένη από βουνά και παρείχε τη δυνατότητα διαφυγής διά θαλάσσης προς τα νησιά του Αργοσαρωνικού. Το κυριότερο, δεν απειλούνταν από την πίεση των οπλαρχηγών και των ένοπλων οπαδών των διαφόρων παρατάξεων, οι οποίοι είχαν ήδη πλημμυρίσει το Άργος.
Η σημασία της Πιάδας ως πρώτου τόπου άσκησης εθνικών συντακτικών λειτουργιών επισημαίνεται ήδη από τον Μάιο 1822, όταν το Υπουργείο Εσωτερικών ανακοινώνει με έγγραφό του ότι «Εἰς τὸ ἑξῆς πᾶσα ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπικράτεια θέλει γνωρίζει τὸ μὲν χωρίον τῆς Πεδιάδος ὑπὸ τὸν τίτλον πόλις καὶ ὑπὸ τὸ ὄνομα Νέα Ἐπίδαυρος, τοὺς δὲ κατοίκους αὐτοῦ ὑπὸ τὸ ὄνομα πολῖται Ἐπιδαύριοι».
Σε δεύτερη απόφαση, τον ίδιο μήνα, προτείνεται και η ανέγερση αναθηματικής στήλης στον τόπο, η οποία όμως θα πραγματοποιηθεί τελικά στις αρχές του 20ού αιώνα, σχεδόν ταυτόχρονα με την ανέγερση του μονοτάξιου σχολείου θηλέων της Νέας Επιδαύρου, διαμορφώνοντας ανάμεσά τους το χώρο της σημερινής πλατείας της Α´ Εθνοσυνέλευσης.
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
