To Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, με αφορμή τον εορτασμό της επετείου των 2.500 χρόνων από τη Μάχη του Μαραθώνα, διοργανώνει έκθεση με τίτλο «Η Μάχη του Μαραθώνα: Ιστορία και Θρύλος». Η έκθεση άνοιξε για το κοινό στις 17 Ιουνίου 2010 στο νέο εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος της Βουλής, επί της λεωφόρου Αμαλίας 14, και θα παραμείνει ανοικτή μέχρι το τέλος του σχολικού έτους 2010 – 2011.
Η μάχη του Μαραθώνα ήταν μια από τις κρισιμότερες μάχες του αρχαίου κόσμου και η έκβασή της προσδιόρισε καθοριστικά την ιστορία της Ελλάδος αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης. Θα γίνει σημείο αναφοράς κατά την αρχαιότητα, θα λειτουργήσει ως πρότυπο στον αγώνα της Ανεξαρτησίας από τους Τούρκους. Ο χώρος της μάχης θα μείνει στη συλλογική μνήμη των αρχαίων Ελλήνων αλλά και των λογίων, των ποιητών και των ζωγράφων ανά τους αιώνες κι ως τις μέρες μας ως τόπος της ανδρείας, του θαύματος και του θρύλου. Όπως έγραψε ο λόρδος Βύρων, Marathon became a magic word. Τέλος ο θρύλος του ΄μαραθωνοδρόμου΄ Φειδιππίδη θα συγκινήσει ποιητές, θα επιβάλει τον μαραθώνιο ως αγώνισμα στους Ολυμπιακούς αγώνες στους νεότερους χρόνους και θα εμπνεύσει το σύγχρονο παγκόσμιο κίνημα των μαραθωνοδρομιών.
Στην έκβαση της μάχης υπέρ των Ελλήνων καθοριστική σημασία είχαν δυο παράγοντες: Αφενός η στρατηγική ιδιοφυΐα του Μιλτιάδη, που εφάρμοσε μια εξαιρετική τακτική πολέμου και αμέσως μετά - και μέσα στη νύχτα - οδήγησε τον στρατό του πίσω στην Αθήνα, πριν φτάσουν εκεί οι Πέρσες, οι οποίοι, όταν είδαν μπροστά τους Αθηναίους, αποφάσισαν να αποσυρθούν. Αφετέρου οι οπλίτες, που εφάρμοσαν το σχέδιο μάχης με πειθαρχία, που αισθάνονταν ελεύθεροι πολίτες μιας δημοκρατικής πολιτείας, που πολεμούσαν όχι για κάποιον ηγέτη, αλλά μάχονταν πολύ συγκεκριμένα και απτά «υπέρ βωμών και εστιών».
Η εμπειρία της μάχης επιτάχυνε τις διεργασίες για τη διεύρυνση των δημοκρατικών θεσμών στην Αθήνα και για την αντίστοιχη υποχώρηση της τυραννίδας σε πολλές ελληνικές πόλεις. Κυρίως όμως ενίσχυσε τη διάθεση όλων των Ελλήνων να συνεργασθούν για να αντιμετωπίσουν τον κοινό κίνδυνο από την Ανατολή.
Μέσα από ψηφιακές αναπαραγωγές, αντίγραφα αρχαίων αντικειμένων, οπτικοακουστικό υλικό και διαδραστικές εφαρμογές, η έκθεση παρουσιάζει τους δύο αντίπαλους κόσμους- τον κόσμο των ελληνικών πόλεων και της περσικής αυτοκρατορίας- στις παραμονές της μάχης, τη μάχη, αλλά και τη σημασία της τόσο κατά την αρχαιότητα, όσο και κατά τη νεότερη εποχή. Το υλικό έχει παραχωρηθεί από το Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα, το Μουσείο Ολυμπίας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο Ακροπόλεως, το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, το Μουσείο Μπενάκη, το Βρετανικό Μουσείο, το Μουσείο της Πόλης της Μπρέσια, την ΕΡΤ και το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο, την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Σχολή, τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη και πολλούς άλλους φορείς.
Την έκθεση εγκαινίασε ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Φίλιππος Πετσάλνικος στις 21 Ιουνίου 2010.
