Μεγάλη ιδέα, παιδεία, ελληνικό εθνικό κράτος, επιστημονική έρευνα, φοιτητικό κίνημα, έννοιες που σε σημαντικό βαθμό ταυτίζονται με το Πανεπιστήμιο Αθηνών και τους ανθρώπους του.
Η ίδρυσή του, μόλις επτά χρόνια από τη συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους, συνιστά αναμφισβήτητα τομή τόσο για το ελληνικό βασίλειο, όσο και συνολικά για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου.
Στα χρόνια που ακολούθησαν ο θεσμός – πέρα από την πρωταρχική του αποστολή, που συνίστατο στην προαγωγή των επιστημών – συνδέθηκε άρρηκτα και με την επίτευξη βασικών αιτημάτων της εποχής της νεωτερικότητας, όπως η καθολική εκπαίδευση, η αναγνώριση των ατομικών δικαιωμάτων και η πολιτική συγκρότηση των πολιτών. Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι στην περίπτωση του Πανεπιστημίου Αθηνών, η ιστορία ενός πνευματικού ιδρύματος συνομιλεί και επηρεάζει καθοριστικά την ιστορία της χώρας και της κοινωνίας μέσα στην οποία συγκροτήθηκε και αναπτύχθηκε.
Ο χαρακτήρας του πολυσύνθετου αυτού εγχειρήματος επρόκειτο να γνωρίσει σημαντικές μεταβολές μέσα στις δεκαετίες που ακολούθησαν και να συνδεθεί με όλες τις κομβικές, πνευματικές, πολιτικές και κοινωνικές ανακατατάξεις της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Ιδεολογικές διώξεις, γλωσσικό ζήτημα, γυναικείο κίνημα, πόλεμοι και εμφύλιες συγκρούσεις, κυπριακό ζήτημα, δικτατορία και αντίσταση αποτελούν ορισμένες μόνο από τις στιγμές, που μπορεί κανείς να εντοπίσει διατρέχοντας την πορεία του θεσμού και τις επιλογές των ανθρώπων του από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ως τις μέρες μας. Μια πορεία που σε σημαντικό βαθμό σφράγισε το παρελθόν και νοηματοδοτεί το παρόν μας.
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
