«Σμύρνη - Αθήνα, ένα τραγούδι δρόμος»
«Ζεχρά», «Άσε τον παλιόκοσμο», «Λίγα λουλούδια»: οι μελωδίες του Μιχάλη Σογιούλ, του Κώστα Γιαννίδη και άλλων Μικρασιατών δημιουργών πλημμύρισαν τον εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος της Βουλής, γεμίζοντας με νότες χαράς, νοσταλγίας και συγκίνησης τους παρευρισκόμενους, που σιγοτραγουδούσαν τους στίχους. Το πάλκο της έκθεσης «“ΣΗΚΩ ΨΥΧΗ ΜΟΥ”!... Εικόνες και μουσικές των προσφύγων του ’22» ζωντάνεψε ξανά, στο πλαίσιο του κύκλου παράλληλων εκδηλώσεων, το βράδυ του Σαββάτου 11 Φεβρουαρίου. Η βραδιά, με τίτλο «Σμύρνη-Αθήνα, ένα τραγούδι δρόμος», ήταν η τέταρτη μουσική συνάντηση στο πάλκο της έκθεσης (είχαν προηγηθεί οι αντίστοιχες για τη μουσική της Καππαδοκίας, του Πόντου καθώς και τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα).
Η Άννα Ενεπεκίδου, διευθύντρια υπηρεσιών του Ιδρύματος της Βουλής και συνεπιμελήτρια της έκθεσης, μίλησε για την πληθώρα συγκινήσεων και εμπειριών που έχει προσφέρει η έκθεση όχι μόνο σε όσους την έχουν δει, αλλά και στους οργανωτές της. Και τόνισε ότι η συμμετοχή του κοινού, στην έκθεση και στις παράλληλες εκδηλώσεις της, συνιστά κομμάτι που εντάσσεται σε αυτή.
Ο γενικός γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής, καθηγητής Ευάνθης Χατζηβασιλείου, εξήγησε πως η έκθεση και οι παράλληλες εκδηλώσεις είναι ένας τρόπος να απευθυνθεί το Ίδρυμα στο ευρύτερο κοινό – με τη μουσική να αποτελεί προνομιακό πεδίο στην προσπάθεια αυτή. Είπε ακόμα ότι η έκθεση, σε προσαρμοσμένες εκδοχές της, έχει ήδη παρουσιαστεί στη Δράμα, την Καβάλα, τα Γιάννενα και τη Θεσσαλονίκη, ενώ θα ακολουθήσουν και άλλες πόλεις.
Ο φιλόλογος και ιστορικός Γιώργος Αρχοντάκης, πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων, στον χαιρετισμό του αναφέρθηκε στη διαδρομή του ιστορικού σωματείου και στη διαρκή προσπάθειά του να προβάλλει τον ελληνισμό της Σμύρνης και ευρύτερα της Μικράς Ασίας. Σημείωσε, ακόμα, τις εκδόσεις της Ένωσης, καθώς και τις δύο συναυλίες που οργάνωσε, το προηγούμενο έτος, στην Αθήνα.
Ο μουσικολόγος Νίκος Ορδουλίδης (Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) μίλησε για τις ελληνικές εστουδιαντίνες, μικρές ορχήστρες όπου κυριαρχούν τα μαντολίνα και οι κιθάρες, οι οποίες ανθούν, από τις αρχές του 20ού αιώνα, στην Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη και την Αθήνα. Μετά το 1922, όπως ανέλυσε, ο «αστικός λαϊκός ήχος» τους θα αναπτυχθεί πλέον κυρίως στην Αθήνα, όπου αποκτάει νέα δυναμική και συνδέεται με τις κοσμοπολίτικες τάσεις του Μεσοπολέμου.
Ο φιλόλογος Θοδωρής Κοντάρας μίλησε για την αποτύπωση της Καταστροφής και του ξεριζωμού στα τραγούδια των Ερυθραιωτών και Σμυρνιών προσφύγων. Και έδειξε τους τρόπους με τους οποίους οι δημιουργοί τους, αξιοποιώντας παλαιότερα μοτίβα και μουσικούς σκοπούς –θρηνητικούς συνήθως, αλλά όχι μόνο–, εκφράζουν τον πόνο, την πίκρα, τη νοσταλγία, αλλά και τις απόψεις τους για τους υπαίτιους της Καταστροφής.
Ο μουσικολόγος και δημοσιογράφος Δαυίδ Ναχμίας αναφέρθηκε σε μια άγνωστη όψη: τη συμβολή των Μικρασιατών μουσικών στο ελαφρό τραγούδι του 20ού αιώνα. Στάθηκε σε μεγάλες μορφές, όπως ο μουσικός Κώστας Γιαννίδης, ο στιχουργός και μεταφραστής Πωλ Μενεστρέλ (ψευδώνυμο του Ιωάννη Χιδίρογλου), μεταφέροντάς μας στο κλίμα και τον κόσμο του Μεσοπολέμου.
Στη συνέχεια, με τον Δαυίδ Ναχμία στο πιάνο, η Ρένα Στρούλια ερμήνευσε, χωρίς μικρόφωνο, δεκαπέντε τραγούδια Μικρασιατών δημιουργών, αποσπώντας το θερμό χειροκρότημα του κοινού, που τραγουδούσε μαζί της τους στίχους.
Ανάμεσά τους, τα τραγούδια: «Ζεχρά» (Μιχάλης Σουγιούλ - Αιμίλιος Σαββίδης 1937), «Αντόνιο Βάργκας Χερέδια» (Juan Mostazo - Πωλ Μενεστρέλ 1939), «Άσε τον παλιόκοσμο» (Μιχάλης Σουγιούλ - Αλέκος Σακελλάριος 1936), «Λίγα λουλούδια» (Κώστας Γιαννίδης - Βασίλης Σπυρόπουλος και Πάνος Παπαδούκας 1939), «Το πρωί με ξυπνάς με φιλιά» (Γιάννης Κυπαρίσσης - Χρήστος Γιαννακόπουλος 1940), «Άδικα πήγαν τα νιάτα μου» (Αττίκ 1936), «Τι είν’ αυτό που το λένε αγάπη» (Τάκης Μωράκης - Γιάννης Φερμάνογλου 1954).
