Το Κίνημα του Ναυτικού μισό αιώνα μετά
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε, την Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου στην κεντρική σκηνή του 52ου Φεστιβάλ Βιβλίου, στο Πεδίον του Άρεως, η παρουσίαση του συλλογικού τόμου «1973. Το Κίνημα του Ναυτικού: 50 χρόνια μετά» (επιστημονική επιμέλεια: Αντώνης Κλάψης, Λυκούργος Κουρκουβέλας, Χρήστος Χρηστίδης).
Μετά τον χαιρετισμό του Βασίλη Χατζηιακώβου, εκ μέρους των διοργανωτών του Φεστιβάλ, ο οποίος καλωσόρισε τον Πρόεδρο της Βουλής και τους λοιπούς ομιλητές και αναφέρθηκε στον διαπαιδαγωγητικό ρόλο του βιβλίου, τον λόγο πήρε ο γενικός γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής καθηγητής Ευάνθης Χατζηβασιλείου, ο οποίος και συντόνισε την εκδήλωση. Ο Ευ. Χατζηβασιλείου τόνισε ότι το Κίνημα του Ναυτικού είναι μια από τις πιο όμορφες ιστορίες δημοκρατίας, ωστόσο δεν έχει μελετηθεί επαρκώς στην ελληνική και τη διεθνή βιβλιογραφία. Το Ίδρυμα της Βουλής, κατέληξε, με τον συλλογικό αυτό τόμο, επιχειρεί μια επιστημονική τομή εις βάθος, επιδιώκοντας να αναδείξει το σημαντικό αυτό γεγονός, όπως αντιστοιχεί στη σημασία του.
Ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Αν. Τασούλας τόνισε την αποφασιστική σημασία του Κινήματος του Ναυτικού. Παρότι δεν κατάφερε να εκδηλωθεί και να ξεδιπλωθεί, όπως είπε, υπήρξε γεγονός με μεγάλη πολιτική και ηθική βαρύτητα που κλόνισε τη δικτατορία, με σοβαρές συνέπειες στο εσωτερικό και το εξωτερικό και συγκαταλέγεται στις αιτίες της Μεταπολίτευσης. Ο Πρόεδρος της Βουλής επισήμανε ότι ο συλλογικός τόμος του Ιδρύματος, με 12 συμβολές 14 επιστημόνων εξετάζει διεξοδικά το Κίνημα, μέσα από πολλές οπτικές, αναδεικνύοντας τις διαστάσεις του και αποτελώντας εφόδιο για την κατανόησή του γεγονότος, αλλά και των διεργασιών πριν και μετά. Εν συνεχεία αναφέρθηκε σε πολιτικές φυσιογνωμίες της εποχής, όπως ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας και ο Χριστόφορος Στράτος, που βοήθησαν και στήριξαν το Κίνημα. Τέλος, εξήρε το σθένος, το ηθικό παράστημα και τη σεμνότητα των συμμετεχόντων, τους οποίους χαρακτήρισε «προστάτες της δημοκρατίας» για τον ρόλο που έπαιξαν κατά τη Μεταπολίτευση το 1974, όταν και κλήθηκαν να συνδράμουν στην προσπάθεια αποκατάστασης της δημοκρατικής νομιμότητας.
Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ακαδημαϊκός Μιχάλης Σταθόπουλος ξεκίνησε αναφερόμενος στο κλίμα της εποχής, το έτος 1973, και την εξέγερση της Νομικής, μεταφέροντας και προσωπικές μνήμες. Εν συνεχεία μίλησε για τον υπερκομματικό και ενωτικό χαρακτήρα του Κινήματος του Ναυτικού. Τέλος, σημείωσε ότι η επαναφορά των αξιωματικών του Κινήματος στο στράτευμα, αμέσως μετά την πτώση της Χούντας, αποτελούσε ηθικό χρέος αλλά και αδήριτη ανάγκη: ήταν πράξη ηθικά επιβεβλημένη και ταυτόχρονα πολιτικά σοφή, καθώς οι άνθρωποι αυτοί είχαν αποδείξει έμπρακτα την προσήλωσή τους στη δημοκρατία.
Ο δικηγόρος Γιάννης Θεοδωρόπουλος, σε μια βαθιά βιωματική κατάθεση, αναφέρθηκε σε πρόσωπα που πρωτοστάτησαν στο Κίνημα και ανασύστησε την ατμόσφαιρα της εποχής. Αναφέρθηκε στη μακρά φάση της κυοφορίας, καθώς ο σπόρος είχε πέσει ήδη από το 1968. Στάθηκε στη μελανή σελίδα των βασανιστηρίων που υπέστησαν οι συλληφθέντες αξιωματικοί μετά την καταστολή του Κινήματος από άλλους αξιωματικούς, γεγονός που βίωσαν εξαιρετικά τραυματικά, όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχολογικά. Τέλος, μίλησε για το εξαιρετικά φορτισμένο κλίμα των πρώτων ημερών της Μεταπολίτευσης, τους κινδύνους και την προσπάθεια ανασυγκρότησης των Ενόπλων Δυνάμεων, υλικά και ηθικά, στην οποία οι αξιωματικοί του Κινήματος, που είχαν επανέλθει, συντέλεσαν καθοριστικά.
Ο Αντώνης Κλάψης, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, παρουσίασε το θεματολογικό εύρος του τόμου, επισημαίνοντας τέσσερις διαστάσεις που το βιβλίο αναδεικνύει ταυτόχρονα: την υπηρεσιακή-στρατιωτική (στο εσωτερικό των Ενόπλων Δυνάμεων), την πολιτική (η συμμετοχή των πολιτικών και οι πολιτικές στοχεύσεις του Κινήματος), την πολιτειακή και τη διεθνή διάσταση. Οι αξιωματικοί που μετείχαν στο Κίνημα, δείχνοντας ότι και στους κόλπους του στρατεύματος υπάρχει αντίσταση στη δικτατορία, διέσωσαν την τιμή των Ενόπλων Δυνάμεων, θέτοντας δημοκρατικές υποθήκες για το μέλλον, κατέληξε.
Την εκδήλωσε παρακολούθησε πλήθος κόσμου. Ανάμεσά τους, η Χριστίνα Δημητρακάκη-Μουστακλή, χήρα του ήρωα της αντίστασης στη Δικτατορία Σπύρου Μουστακλή, ο πρώην Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής Απόστολος Κακλαμάνης, ο βουλευτής Επικρατείας, πρώην υπουργός ναύαρχος Ευάγγελος Αποστολάκης, ο βουλευτής Α΄ Αθηνών Άγγελος Συρίγος, ο βουλευτής Μεσσηνίας Μίλτος Χρυσομάλλης και ο βουλευτής Χίου Σταύρος Μιχαηλίδης. Επίσης, ο Παναγιώτης Χατζηπέρος, μέλος του πληρώματος του «Βέλους», η Ισμήνη Κριάρη, πρώην πρύτανις του Παντείου, πρόεδρος της Αρχής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ιδρύματος της Βουλής, η διευθύντρια υπηρεσιών και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ιδρύματος της Βουλής Άννα Ενεπεκίδου και ο εκ των επιμελητών του βιβλίου Χρήστος
