Ο τόμος περιλαμβάνει το σύνολο σχεδόν των εισηγήσεων του διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου που συνδιοργάνωσαν τον Δεκέμβριο του 2022 στην Αθήνα, το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος».
Η επιστημονική βιβλιογραφία για το σύντομο αλλά εξαιρετικά πυκνό και κρίσιμο διάστημα που μεσολαβεί από τη Συνθήκη των Σεβρών έως τη Συνθήκη της Λωζάννης (1920-1923), παρά ορισμένες σημαντικές συμβολές, δεν είναι ιδιαίτερα πλούσια. Το κενό αυτό θέλησε να καλύψει το συνέδριο και εν συνεχεία ο τόμος, επιδιώκοντας μια πολύπλευρη ανάλυση, η οποία να φωτίζει τις διπλωματικές, στρατιωτικές, κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις της περιόδου.
Τα κείμενα του τόμου χωρίζονται σε εφτά μεγάλες θεματικές ενότητες: 1. Οι Σέβρες, η Λωζάννη και οι Συνθήκες Ειρήνης (τα άρθρα της ενότητας αυτής, ως μια πρόσθετη σύνδεση με τη διεθνή βιβλιογραφία, είναι γραμμένα στην αγγλική γλώσσα)∙ 2. Το διεθνές περιβάλλον∙ 3. Η στρατιωτική διάσταση∙ 4. Προσφυγικό ζήτημα – Περίθαλψη∙ 5. Μειονοτικά ζητήματα∙ 6. Εσωτερική πολιτική∙ 7. Πολιτικές και ιστοριογραφικές προσλήψεις. Ο τόμος κλείνει με τη συζήτηση στρογγυλής τράπεζας «Η Συνθήκη της Λωζάννης από το χθες στο σήμερα». Ο τόμος εξετάζει κρίσιμα ζητήματα, ανάμεσα στα οποία οι διεθνείς συσχετισμοί και η αναδιάταξη της γεωπολιτικής σκηνής μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Μικρασιατική Εκστρατεία, η προσφυγική κρίση και η υποδοχή των προσφύγων, οι μειονότητες, ο ρόλος του Τύπου.
Όπως επισημαίνουν οι επιστημονικοί επιμελητές του τόμου, Ελένη Γαρδίκα-Κατσιαδάκη και Ευάνθης Χατζηβασιλείου, η ευρύτητα των θεματικών αξόνων, η παρουσία περισσότερο έμπειρων αλλά και νεότερων ερευνητών, η ενεργή προσπάθεια σύναψης των ελληνικού ενδιαφέροντος γεγονότων, διλημμάτων και αποφάσεων με το διεθνές περιβάλλον, η επέκταση στα πεδία της κοινωνικής ιστορίας και των προσλήψεων, και, εντέλει, το –πράγματι μεγάλο– μέγεθος του τόμου, συνηγορούν στη διαπίστωση ότι πρόκειται για μια προσπάθεια η οποία δεν είχε έως τώρα, σε αυτό τουλάχιστον το εύρος, αναληφθεί […] Ασφαλώς, όπως συμβαίνει με όλα τα επιστημονικά συνέδρια και με όλους τους συλλογικούς τόμους, το ανά χείρας έργο προσφέρει την εικόνα της κατάστασης της επιστημονικής έρευνας τη δεδομένη στιγμή. Δεν αποτελεί, και δεν θα μπορούσε να αποτελέσει, την “οριστική” ή τελική εικόνα και ερμηνεία. O στόχος όμως είναι να αποτελέσει εφαλτήριο και να ενθαρρύνει την περαιτέρω έρευνα και συζήτηση αυτών των κρίσιμων ζητημάτων.
