Ερευνητικό Πρόγραμμα Τρίτη Δημοκρατία τα πρώτα χρόνια, 1974-1992
Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος Τρίτη Δημοκρατία: τα πρώτα χρόνια, 1974-1992 πραγματοποιεί κύκλο εργαστηρίων με τέσσερις θεματικούς άξονες:
1. Κοινωνία πολιτών
2. Το Σύνταγμα
3. Κόμματα και εκλογές,
4. Εξωτερική πολιτική
Το πρώτο Εργαστήριο με τίτλο Κοινωνία πολιτών στη Γ ΄Δημοκρατία πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Πέμπτης, 26 Ιουνίου 2025 στην αίθουσα εκδηλώσεων της Βουλής των Ελλήνων, Αμαλίας 22-24.
Την εκδήλωση άνοιξε ο Γενικός Γραμματέας του Ιδρύματος, καθηγητής Ευάνθης Χατζηβασιλείου ο οποίος ευχαρίστησε θερμά τους εισηγητές και τις εισηγήτριες- συγγραφείς των άρθρων της θεματικής ενότητας, τους προσκεκλημένους σχολιαστές, αλλά και τους παρευρισκόμενους, ανάμεσά τους αρκετοί φοιτητές και φοιτήτριες κοινωνιολογίας, ιστορίας και πολιτικών επιστημών. Σημείωσε ότι «έχουν προγραμματιστεί τέσσερα εργαστήρια με αυτή τη διαλογική δομή για την καλύτερη επεξεργασία των θεμάτων, τον γόνιμο προβληματισμό και συζήτηση. […]Θα προκύψουν τέσσερις τόμοι.» Ευχαρίστησε θερμά την Εθνική Πινακοθήκη για την παραχώρηση του έργου του Γιάννη Γαϊτη, και στη συνέχεια έδωσε τον λόγο στον συντονιστή του θεματικού άξονα, καθηγητή του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημήτρη Α. Σωτηρόπουλο.
Ο συντονιστής εισήγαγε το θέμα, έθεσε τα βασικά ερωτήματα που απασχόλησαν την ομάδα εργασίας, όπως, πώς ορίζεται η κοινωνία πολιτών; ποια κριτήρια καθιστούν την κοινωνία πολιτών ισχυρή ή αδύναμη; Ποιες οι διαφορετικές όψεις της συλλογικής δράσης;, και παρουσίασε τους συγγραφείς.
Η Μαριλένα Σημίτη, καθηγήτρια του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά προσέγγισε κριτικά τη διαδεδομένη άποψη ότι είναι ασθενής η κοινωνία των πολιτών στον υπό εξέταση χώρο και χρόνο, και αναφέρθηκε στα κριτήρια αξιολόγησης επιλέγοντας τρία από αυτά για την ανάλυσή της: την πυκνότητα, την αυτονομία και τον πολιτικό και κοινωνικό αντίκτυπο.
Η Κατερίνα Λουκίδου, διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, στέλεχος της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μίλησε για πτυχές του γυναικείου και του φεμινιστικού κινήματος, τις εσωτερικές διεργασίες, τις διαδρομές από τον ανατρεπτικό στον κυρίαρχο λόγο και άλλα χαρακτηριστικά όπως η διπλή ένταξη και η εξάρτηση από τα κόμματα κλπ.
Η Μαρία Koύση, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης, εστίασε στα περιβαλλοντικά ζητήματα. Αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά των οργανώσεων, τις διεκδικήσεις, τις πολιτικές διαστάσεις, τις δράσεις τους και, στη σύνθετη και δυναμική ανάπτυξή τους.
Επίκεντρο της εισήγησης του Αστέρη Χουλιάρα, καθηγητή του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, ήταν η Κοινωνία των Πολιτών και η εξωτερική πολιτική. Ανέδειξε πολλές πτυχές του θέματος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν την εξωτερική πολιτική από άλλα ζητήματα.
Στη συνέχεια, τις εισηγήσεις σχολίασαν ο Γιάννης Καραγιάννης, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, ο Σωκράτης Κονιόρδος, καθηγητής του Τμήματος Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και ο Χρήστος Φραγκονικολόπουλος καθηγητής του Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Τον σχολιασμό ακολούθησε ένας εξαιρετικά γόνιμος διάλογος στον οποίο συμμετείχε το κοινό με ερωτήσεις και σκέψεις. Το επόμενο, δεύτερο Εργαστήριο του κύκλου με θέμα «Εξωτερική πολιτική» θα πραγματοποιηθεί στις 24 Σεπτεμβρίου 2025.